بعد از ظهر سوزان

مقدمه مترجم

با توجه به حساسیت موضوعی که آقای معد فیاض در کتاب خود بدان اشاره کرد و یقینا برای بسیاری از محافل سیاسی و اجتماعی در ایران بحث برانگیز خواهد بود خواندن مقدمه برای همه خوانندگان ضروری است تا تحلیل دقیقی از گزارشات ثبت شده از رویدادها و حوادث بین سال­های 1990میلادی تا 2003 عراق داشته باشیم و با فهم عمیق حوادث حاکم بر عراق دقیقا متوجه شویم که در تاریخ 10 آوریل 2003 چه اتفاقی و از سوی چه جریانی در نجف اشرف به وقوع پیوست؟

ابهامات تاریخی و گره­های حل نشده در گذشته جوامع بشری می­تواند منشاء بسیاری از چالش­ها و پدیده­های تنش­زا میان جریان­های سیاسی، نخبگان و توده­های مختلف جامعه شود.

نانوشته­های پیشینیان و انفعال در حل پرونده­های مخرب تاریخی که امنیت و آسایش جامعه را برهم می­زند این قابلیت را دارد که فصل جدیدی از خصومت ­ها و لجاجت­ های اجتماعی و سیاسی را در جامعه خلق کند. مسأله ­ای که در سال 2003 و مقارن با سرنگونی رژیم صدام حسین در عراق به وضوح قابل مشاهده است.

سال 2003 دقیقا در روزهایی که عراقی ­ها با تمام اختلافات قومی، مذهبی، سیاسی، فرهنگی و عشیره­ای به مبارزه با رژیم بعث به رهبری صدام حسین مشغول بودند و توانستند بسیاری از استان­ های شیعه ­نشین از جمله نجف اشرف را از حضور نیروهای وابسته به صدام پاکسازی کنند، گزارش فاجعه باری در نزدیکی حرم امام علی علیه­السلام در نجف اشرف مخابره شد.

گزارشی که از قتل سید عبدالمجید خوئی فرزند آیت­الله سید ابوالقاسم خوئی مرجع تقلید برجسته حوزه علمیه نجف توسط افرادی که به رهبری ریاض النوری از نزدیکان سید مقتدی صدر 22 ساله و رئیس دفتر وی بودند به قتل رسید حکایت می­کرد. این موضوع نشانه ­ای بر آغاز اختلافات داخلی میان احزاب سیاسی و مکاتب فکری شیعه در نجف اشرف بود و دقیقا همان موضوع منشاء بسیاری از تنش­ها و درگیری­ ها و ترورهای هدفمند برای تسویه حساب سیاسی و تاریخی شد.

بعد از جنگ ایران و عراق از سال 1991 میلادی تحولات پیچیده­ای عراق را در نوردید، حمله عراق به کویت و واکنش نظامی آمریکا و کشورهای عربی به آن از سویی و انتفاضه شعبانیه، وفات سید ابوالقاسم خوئی در حصر خانگی و اعلان مرجعیت آیت­الله سید علی سیستانی شاگرد برجسته وی و ترور سید محمدصادق صدر به همراه دوتن از پسرانش در سال1998 و همچنین حمله نهایی آمریکا به عراق درسال 2003 از سویی دیگر عراق را وارد فصل جدیدی از تحولات پرتنش کرده بود. رقابت­های ساختگی و التهاب در نجف منجر به شکل­گیری زمینه خصومت، حذف و حتی ترور شدد اختلافات برای مرجعیت بعد از سیدابوالقاسم خوئی به اوج رسید، درحالی­که سیدعلی سیستانی و سید محمدصادق صدر هر دو از شاگردان مرحوم سیدابوالقاسم خوئی بودند اما این آیتالله سیستانی بود که اجازه نامه اجتهاد را از استاد خود دریافت کرد و مورد توجه اکثریت شیعیان برای مرجعیت نجف قرار گرفت، رژیم بعث عراق برای انگیزه­ها و اهدافی که طراحی کرده بود مرجعیت و اداره حوزه نجف را به سیدمحمدصادق صدر واگذار کرد که این موضوع با موافقت سید محمد صادق صدر روبه رو و منشاء بسیاری از ناراحتی­ها و اعتراضات شیعیان نسبت به این موضوع شد. انتقال فکر ناسیونالیسم عربی به حوزه علمیه نجف وتقابل سازی میان مراجع عراقی و ایرانی که توسط استخبارات رژیم بعث میان برخی از شخصیت­های مهم جریان صدر پمپاژ می­شد عامل اوج­گیری تنش میان طرفداران سید محمدصادق صدر و آیت الله سیستانی شد، بعد از ترور سیدمحمدصادق صدر، مقتدی صدر که فقط 22 سال سن داشت فضای بسیار متشنجی را بر علیه جریان­های سیاسی شیعه و همچنین مراجع تقلید حوزه نجف ایجاد کرد، صدری­ها با تحریک مقتدی صدر خانه آیت الله سید علی سیستانی را برای مدت 48 ساعت محاصره و از وی خواستند عراق را ترک و زمام امور حوزه نجف را به مقتدی صدر واگذار کند هم­چنین آن­ها از مرحوم آیت الله سید محمد سعید حکیم از دیگر مراجع تقلید عراق خواستند که با مقتدی صدر بیعت و مرجعیت را به او بدهند. سرکشی مقتدی صدر و افرادی که به او خط دهی می­دادند فضای غبارآلودی را در نجف اشرف ایجاد کرد و باعث تنش­های زیادی میان بیوت مراجع تقلید و درگیری ­های مسلحانه با سازمان بدر، مجلس اعلای اسلامی و حزب الدعوه در شهر نجف، کربلا و بصره شد.

ترور عبدالمجید خوئی فرزند سید ابوالقاسم خوئی در تاریخ10 آوریل 2003 وهم­چنین ترور سیدمحمدباقرحکیم رهبر مجلس اعلای اسلامی عراق در29 اوت 2003 باید در بستر همین تحولات و تنش­های مخرب مورد ارزیابی قرار بگیرد، اینکه سیدعبدالمجید خوئی بعد از یک دهه تبعید و سکونت در انگلیس به کشور بازگشت تصور غلطی مبنی بر آغاز مرجعیت خوئی در عراق برای حامیان جریان صدر ایجاد کرد و منجر به ترور سید عبدالمجید خوئی فرزند سیدابوالقاسم خوئی در نزدیکی حرم امام علی علیه­السلام شد، مسأله­ای که در کتاب بعد از ظهر سوزان همه ابعاد آن عمیقا مورد بررسی قرار گرفته و مشخص خواهد شد که چه عواملی در قتل عبدالمجید خوئی نقش داشتند.

 ترجمه این کتاب برای اولین­ بار در ایران با انگیزه روبه­ رو کردن افکار عمومی با گزارش شاهدان عینی از ماجرای تلخ قتل سید عبدالمجید خوئی انجام می­شود و در صدد جانب داری و تأیید یا رد هیچ یک از دو طرف ماجرا و همچنین برخی باورهای شخصی آن­ها نیستیم.

در پایان لازم است از سرکار خانوم  س م که در مراحل آماده ­سازی ترجمه این کتاب با اینجانب همکاری کردند صمیمانه تشکر کنم.