رومن گاری در 8 مه 1914 میلادی در شهر ویلنا در لیتوانی به دنیا امد . او در فرانسه بزرگ شد و در دانشگاه حقوق درس خواند و در نیروی هوایی فرانسه دوره خلبانی گذراند. او نگارش نخستین رمانش را مدامی که در ارتش بود ( 1945) اغاز کرد.
رومن گاری در ۸ مه ۱۹۱۴ میلادی در شهر «ویلنا» در «لیتوانی» به دنیا آمد. او در فرانسه بزرگ شد، در دانشگاه حقوق درس خواند و دست آخر در نیروی هوایی فرانسه دورهي آموزش خلبانی گذراند. گاری در جنگ جهانی دوم به «نیروهای آزاد فرانسه» پیوست. حاشیهها، فراز و نشیبها و اتفاقات عجیب زندگی شخصی رومن گاری همیشه برای دوستداران ادبیات موضوع بحثبرانگیز و جالبی بوده است. از مهمترین کتابهای گاری میتوان خداحافظ گاری کوپر و زندگی پیش رو را نام برد. او در مقام کارگردانی سینما هم چند بار پشت دوربین رفته است.
رومن گاری با نام اصلی رومن کاتسِف (Roman Kacew) در ۸ مه ۱۹۱۴ میلادی در شهر ویلنا (اکنون: ویلنیوس، واقع در لیتوانی) در خانوادهای یهودی به دنیا آمد. پدرش آری-لیب کاسو کمی بعد در ۱۹۲۵ میلادی خانواده را رها کرد و به ازدواج مجدد دست زد. از این هنگام او با مادرش، نینا اوزینسکی (کاسو)، زندگی میکرد، ابتدا در ویلنا و سپس در ورشوی لهستان.
در سال ۱۹۲۸ میلادی، رومن چهارده ساله به همراه مادرش به شهر نیس در کشور فرانسه رفتند. رومن سرگذشت سه دههٔ نخست زندگیاش را در کتاب میعاد در سپیده دم (La promesse de l'aube ،1960) نوشتهاست.
او در فرانسه به تحصیل حقوق پرداخت، ابتدا در «اکس-ان-پروونس» و سپس در پاریس. در ضمن او در «سالون-دو-پروونس» و در پایگاه هوایی آوورد در نزدیکی بورگس، خلبانی در نیروی هوایی فرانسه را آموخت. پس از اشغال فرانسه توسط نازیها در جنگ جهانی دوم، او به انگلستان گریخت و تحت رهبری شارل دوگل به «نیروهای آزاد فرانسه» پیوست و در اروپا و آفریقای شمالی جنگید.
او نگارش نخستین رمانش، تربیت اروپایی (۱۹۴۵) را مادامیکه در ارتش بود شروع کرد. در سال ۱۹۴۵، در فرانسه جایزه منتقدین (Prix des critique) را دریافت کرد.
همچنین به دلیل خدماتش در ارتش موفق به اخذ جوایز متعددی از ارتش شد.
پس از جنگ، رومن با مدرک حقوق، که از دانشگاه پاریس گرفته بود، و نیز با دیپلم زبانهای اسلاو که از دانشگاه ورسای دریافت کرده بود، به عنوان دیپلمات در شهرهای مختلف کار کرد. همچنین به عنوان سخنگوی هیئت نمایندگان فرانسوی سازمان ملل ابتدا در نیویورک و سپس در لندن به فعالیت پرداخت. پس از اقامت در نیویورک به دلیل خستگی به مدت سه ماه کار را رها کرد و در سال ۱۹۵۶ به نوشتن رمان ریشههای آسمان (Les racines du ciel) پرداخت. این داستان نخستین رمان وی بود که برندهٔ جایزهٔ گنکور شد.
بعد از اینکه جنگ تمام شد و تقریبا همه چیز در حالتی عجیب و پیچیده قرار داشت. رومن با مدرک حقوق و دیپلم زبانهای اسلاو که گرفته بود وارد سیاست شد. او به عنوان دیپلمات در چندین شهر کار کرد. حتی مدتی را در هئیت نمایندگان فرانسوی سازمان ملل ابتدا در نیویورک و بعد در لندن مشغول به کار بود. کار و مشغلهی زیاد او را خسته کرده بود. تصمیم گرفت تا مدتی را استراحت کند و کار را رها کرد. در سال 1956 بود که رومن گاری اولین رمان خود را با عنوان «ریشههای بهشتی» نوشت. این کتاب برنده جایزه گنکور (Prix des Goncourt) شد. رومن گاری تنها نویسندهای است که دو بار موفق شده این جایزه را دریافت کند. بار دوم برای رمان زندگی در پیش رو آن را دریافت کرد. این جایزه تنها یکبار به هر نویسنده تعلق میگیرد. رمان گاری با نام مستعر این کتاب را نوشته بود به همین دلیل دو بار توانست آن را دریافت کند.
زمان مرگ رومن گاری
رومن گاری در ۲ دسامبر ۱۹۸۰ بعد از مرگ همسرش در سال ۱۹۷۹ با شلیک گلولهای به زندگی خود خاتمه داد. وی در یادداشتی که از خود به جای گذاشته این طور نوشتهاست «... دلیل این کار مرا باید در زندگینامهام شب آرام خواهد بود، (La Nuit sera calme, 1974) بیابید.» او در این کتاب گفتهاست: «به خاطر همسرم نبود، دیگر کاری نداشتم.» و همچنین نوشتهاست: «واقعاً به من خوش گذشت، متشکرم و خداحافظ!»
کتابهای برگزیده رومن گاری: