کتاب آزادی یا مرگ اثر نویسنده مشهور یونانی، نیکوس کازانتزاکیس است که در سال 1953 منتشر شد و یکی از آثار مهم ادبیات یونان به حساب می آید.
داستان کتاب آزادی یا مرگ که نام اصلی آن پهلوان میکلس است، در مورد اختلاف موجود بین مسیحیان و مسلمانان کرت می باشد. شخصیت اصلی این کتاب پهلوان میکلس نام دارد. او پهلوانی بسیار شجاع و در عین حال خشن و از اهالی کرت است. قسمت عمده داستان در زمان حکومت عثمانی به یونان و هنگام شورش کرت علیه عثمانی در سال 1889 رخ می دهد. ترک ها و کرتی ها بر سر یک موضوع پیش پا افتاده با یکدیگر دعوا می کنند و این دعوا و مشاجره به قدری طول می کشد که منجر به آدم کشی و سپس جنگ بین این دو گروه می شود. اغلب افراد اعتقاد دارند که کازانتزاکیس در این کتاب برای خلق پهلوان میکلس از شخصیت پدر خود الهام گرفته است.
در کتاب آزادی یا مرگ مانند سایر کتاب های کازانتزاکیس حضور خدا را می توان حس کرد. اما خدا در این اثر مانند زوربای یونانی و یا مسیح باز مصلوب به صورت مستقیم در داستان دلالت ندارد. در این کتاب افسانه، خیال و واقعیت در هم آمیخته است. پهلوان میکلس به عنوان شخصیت اصلی این کتاب، مظهر شورش و قیام است که در برابر هر آنچه انسان را زجر داده و آزادی رااز او صلب می کند قد علم کرده و با آن مبارزه می کند. او و یارانش معتقدند که نباید در برابر چیزی که شان و شرافت انسان را پایین می آورد سر فرود آورد و باید با آن به مبارزه پرداخت و آزادانه زندگی کرده و آزادانه مرد. این کتاب برای نخستین بار توسط محمد قاضی به فارسی برگردانده شده و اکنون در بازار نشر موجود است.