دلایل نامگذاری قطع های کتاب

در گذشته قطع مورد استفاده چاپخانه ها برای چاپ تمام کتاب ها قطع سلطانی بود. اما با گذشت زمان اندازه های مختلفی برای چاپ کتاب تعیین شدند. اولین شخصی که به میزان اهمیت اندازه کتاب در استفاده آن پی برد و قطع وزیری را ابداع و آن را جایگزین قطع سلطانی کرد آلدوس مانوتیوس، یکی از چاپخانه داران اهل ونیز بود. به تدریج سایر قطع ها به وجود آمدند تا حمل کتاب آسان تر شده و کاغذ کمتری مصرف شود.

برای نامگذاری ابعاد چاپ کتاب از برخی اصطلاحات موجود در بین ناشران و نویسندگان استفاده شده است. همچنین کاربرد برخی کتاب ها نیز در نامگذاری آن ها موثر بوده است. برای مثال قطع جیبی در جیب شما جا می شود و یا قطع رحلی برای کتاب هایی است که جهت خواندن آن ها در مساجد از رحل استفاده می کنند. قطع پالتویی، قطع بغلی، قطع حمایلی و قطع بازوبندی نیز بر همین اساس نامگذاری شده اند.

ابعاد رایج در چاپ کتاب

قطع وزیری که اکنون رایج ترین قطع مورد استفاده در ایران است دارای ابعادی بین 13×20 الی 20×26 سانتی متر است و بیشتر برای کتاب های علمی و دانشگاهی مورد استفاده قرار می گیرد.

از دیگر ابعاد چاپ کتاب سایز رقعی است که اندازه آن 21×14.8سانتی متر، یعنی مساوی با سایز ورق A5 می باشد. این قطع کتاب اغلب در چاپ کتاب های داستان مورد استفاده قرار می گیرد.

قطع رحلی در سه اندازه کوچک، متوسط و بزرگ تقسیم بندی می شود. این قطع بیشتر برای کتب نفیس و مجلات مورد استفاده قرار می گیرد. رحلی کوچک در اندازه کاغذ A4 است و رحلی متوسط که به آن اندازه مدیران نیز می گویند در ابعاد 60×30 سانتی متر می باشد.

امروزه از قطع های بازوبندی، بغلی، بیاضی و سلطانی چندان استفاده نمی شود. این قطع ها در زمان های گذشته بسیار رایج بودند.