همانطور که می دانید جلد خوب یکی از عناصر تاثیرگذار در کتاب است. جلد کتاب توجه خوانندگان را به خود جلب می کند اما عنصر کافی نیست. صفحات داخلی کتاب نیز باید مانند جلد آن ظاهر خوب و مناسبی داشته باشند. تنظیمات داخلی کتاب را صفحه آرایی می گویند. در این مطلب به نکات مهم و کلیدی در صفحه آرایی خواهیم پرداخت.
انتخاب اندازه کتاب و تعداد صفحات از مراحل مهم در صفحه آرایی است. صفحات کتاب باید پتانسیل لازم را داشته باشند تا صفحه آرا بتواند هنر خو را در صفحه های کتاب نمایش دهد. مثلا اگر تعداد صفحات زیاد و قطع کتاب کوچک انتخاب شود، کتاب خیلی سخت ورق خواهد خورد و خواننده باید آن را با هر دو دست نگه دارد. بنابراین سعی کنید قطع کتاب خود را با در نظر گرفتن تمام جوانب انتخاب کنید.
هر کتاب دارای چهار نوع حاشیه بالایی، بیرونی، پایینی و داخلی است. هر کدام از این حاشیه ها نقش متفاوتی دارند. حاشیه بالایی محل قرارگیری اطلاعاتی همچون اسم و صفحه کتاب است. حاشیه بیرونی محل انگشت خواننده هنگام خواندن کتاب است. و حاشیه پایین محلی است که به شما نشان می دهد متن در کجا تمام می شود و باید برای خواندن ادامه آن به صفحه بعد مراجعه کرد. حاشیه داخلی نیز به فاصله متن تا قسمت چسب کاری شده کتاب گفته می شود. این حاشیه کوچکتر از سایر حاشیه ها و اغلب 2 سانتی متر است.
یکی از اشتباهات رایج باقی نگذاشتن فضای خالی به اندازه کافی در اطراف صفحات است. این کار خواندن کتاب را برای خواننده دشوار می کند. سعی کنید هر پاراگراف را با تورفتگی آغاز کنید. کلماتی که دو بخشی هستند را در انتهای سطر استفاده نکنید. دقت کنید که جمله آخر یک پاراگراف به صفحه بعد منتقل نشود. دقت به این نکات به ظاهر ساده، باعث راحت تر شدن کار خواننده و زیباتر شدن صفحات می شود.
از دیگر عناصر مهم در صفحه آرایی می توان به فونت کتاب اشاره کرد. باید متناسب با محتوای کتاب خود فونت مناسب انتخاب کنید. سایز فونت و فاصله خطوط نیز بسیار مهم است. مثلا در ایران بیشتر از فونت های 12 و 14 استفاده می شود. برخی افراد برای کاهش هزینه فونت ریز و فاصله سطر کم را انتخاب می کنند. این کار موجب اذیت شدن چشم خواننده و خستگی او می شود. در هر صفحه معمولا باید بین 34 الی 36 سطر وجود داشته باشد.
اگر در کتاب خود از تصاویر و جداول استفاده کرده اید باید صفحه آرایی متناسب با آن ها صورت گیرد تا به بهترین نحو با خواننده ارتباط برقرار کند. مثلا در کتاب کودکان تصاویر استفاده شده باید بزرگ باشند و در پایین متن قرار گیرند. اما در کتاب های آشپزی متن در سمت چپ و تصویر در سمت راست قرار می گیرد. توجه داشته باشید که در کار خود از تصاویر با کیفیت استفاده کنید.
برخی جزئیات نیز با اینکه ضروری نیستند اما در زیبایی صفحات تاثیرگذار خواهند بود و استفاده از آن ها به جذب خواننده کمک بیشتری می کند. مثلا می توانید در ابتدای هر فصل یک طراحی مرتبط با آن فصل قرار دهید یا فصل را از اواسط صفحه شروع کنید.
سر صفحه خط کوتاهی است که در بالای هر صفحه قرار می گیرد و اطلاعاتی مانند شماره صفحه، نام نویسنده و نام کتاب را در اختیار خواننده می گذارد. البته در بسیاری از کتاب ها شماره صفحه در پایین صفحه آورده می شود. در برخی کتاب ها نیز نیاز است که یک سری لغات شفاف سازی شوند. برای توضیح در مورد این لغات از قسمت پانویس که در پایین هر صفحه قرار دارد استفاده می شود. این دو قسمت در صفحه آرایی الزامی هستند.