چاپ کتاب

چنین بحران های سیاسی برگ که عقب گرد به دنبال دارند موجب جدا شدن ادبیات از زمینه های پیشین خود می شود و جامعه ادبی و هنری را تحت تاثیر قرار می دهد. ادبیات کشور ما نیز با این بحران رو به رو بود و مساله اصلی شاعران و نویسندگان آن زمان گذر از این دوران بود.

شعر پس از کودتا

با کودتای 28 مرداد، آزادی هایی که با تلاش های فراوان به دست آمده بود از بین رفت و کشور به عقب بازگشت. سانسور گسترش یافت و تابوها زیاد شدند. به همین علت سمبولیسم و نمادگرایی در ادبیات بیشتر شد و شاعران و نویسندگان سعی می کردند با استفاده از نمادها اعتراض خود را به خفقان موجود بیان کنند. البته نماد در ادبیات ما با ورود نیما یوشیج به این عرصه و به وجود آمدن شعر نو ایجاد شده بود اما با کودتای 28 مرداد شدت گرفت. کلمه شب در اشعار نیما به عنوان نمادی برای کودتا استفاده می شد.

از نکات قابل توجه کودتا این بود که باعث ایرانیزه شدن شعر مدرن فارسی شد. زیرا شاعران ما پیش از آن به تقلید از شاعران غربی شعر می گفتند اما پس از کودتا تحت تاثیر اتفاقات پیش آمده شعر می گفتند. برای مثال اخوان ثالث تا پیش از کودتا غزل و قصیده می سرود اما پس از آن اولین شعر نوی خود به نام خانه ام آتش گرفته است را سرود که یکی از بهترین نمونه های اشعار بعد از کودتای 28 مرداد است.

داستان نویسی پس از کودتا

معمولا وقتی صحبت از تاثیر کودتا بر ادبیات می شود، بیشتر به شعرهای آن زمان توجه می شود. زیرا در آن زمان به شعر بیشتر از داستان توجه می شد، زیرا هنوز داستان نویسی چندان جدی نبود. از نویسندگان برجسته آن دوره می توان به بهرام صادقی، غلامحسین ساعدی، ابراهیم گلستان و جلال آل احمد اشاره کرد. اما این افراد در آن زمان تازه کار بودند و خوانندگان چندانی نداشتند.

قبل از کودتای 28 مرداد مضمون اشعار چندان تلخ نبود، اما پس از آن شاعران دچار نوعی ناامیدی شدند و در اشعار خود از خودکشی صحبت می کردند و منزوی شده بودند.

ادبیات بدون کودتا

نمی توان به طور قطع گفت که اگر کودتا اتفاق نمی افتاد ادبیات ایران چگونه پیش می رفت، اگرچه در آن دوره آثار ادبی شاخصی داشتیم اما ممکن بود بدون مواجه شدن این بحران ابیات ایران رشد بیشتری داشته باشد.