رمان سیلماریلیون اولین و آخرین کتاب تالکین است. کار تألیف این کتاب در سال 1917 آغاز شد و تالکین به طور پیوسته و مداوم بر روی آن کار میکرد، تا اینکه سرانجام چهار سال پس از مرگ نویسنده به کوشش پسرش کریستوفر تالکین منتشر شد. سیلماریلیون کتابی است که به داستانهای قبل از ارباب حلقهها اختصاص داده شده است.
سیلماریلیون به ما داستان روزگاران پیشین را بازگو میکند یعنی دوران اول، داستان ساخت «آردا » و قدرتهایی که آن را ساختند.
«ایلو و اتار» ( Iluvatar) نخستین موجوداتی را که آفرید «آینور» (Aynor)بودند و «والار» (valar) نامی بود که به آینور بزرگ داده شد. و آنان در همان آغاز جهان وظیفه حفاظت و فرمانروایی را بر دوش گرفتند و به همین خاطر به حکمرانان بزرگ معروف شدند. آغاز کتاب با نغمههای آینور شروع میشود و بعد نیز حکایت والار که وظیفه حکمرانی و سیادت را بر عهده گرفتهاند، ادامه مییابد. والار برای اقامت اداین جزیرة بزرگ به نام نومه نور(Numenor) (در سرزمین غربی) به وجود آورد. داستان نبرد خیر و شر در سرزمین میانه و جنگ با پادشاه سیاه «مورگوت»نیز از وقایع مهم به حساب می آید.مورگوت همان کسی است ،که سائورون تنها یکی از خدمتکاران وفادار او بود. نومه نور و شکوه افسانهای آن در جنگ با مورگوت نابود شد. تاریخچه «سیلماریلی ها » و دشمنی ملکور با آنان نیز از وقایع مهم به حساب میآید. پایان کتاب به داستان حلقههای قدرت و ذکر چگونگی آنان، قدرت گرفتن سائورون و جنگ او میان الف ها و انسانها، رسیدن حلقه به ایزیلدور(isildur) و بسته شدن آخرین اتحاد میان انسان و الف ها در برابر زیاده خواهی سائورون پرداخته شده است. لحن کتاب بسیار باشکوه و وقار است و سخن از بوجود آمدن جهانی تازه و پر از رمز است. در این کتاب بسیاری از شخصیتهای تأثیرگذار در داستان ارباب حلقهها متولد میشوند و آماده ماجراهای جدیدی میشوند. بنابراین ارتباط این کتاب با آثار دیگر تالکین به وضوح به چشم میخورد و بسیاری از حوادثی که در این کتاب به طور موجز روی میدهد در ارباب حلقهها بسط پیدا میکنند. برای مثال چگونگی نابود شدن حلقه به وسیله فورودو و در آتش کوه نابودی، رسیدن حلقه به ایزیلدور(Isildur)، جنگ نهای سائورون با الف ها و انسانها، و به پادشاهی رسیدن آراگورن(Aragorn) نظیر آن چیزی است که در ارباب حلقهها مشاهده میکنیم .